محرم، همیشه برای دوستداران حسین بن علی ( ع ) نماد آزادگی انسان و خروج علیه ظلم و بیداد و فساد و تباهی در عرصه عمومی بوده است؛ پیشتر از برخی معدود شنیده بودم که برای توجیه عملکرد بر مسند نشستگان از وجود فساد در گذشته و در میان پیروان و یاران پیامبران و ائمه معصومین سخن می گفتند و اینکه در دوران آنان و دوره حاکمیت علی ( ع ) هم فساد بوده است و از این رو، نباید انتظار داشت که در زمان غیر معصوم شاهد فساد در عرصه های حاکمیتی نبود. آنچه موجب شگفتی بوده و هست این است که در این ایام و ماهی که به پایان نزدیک می شود این تفسیر تحریف شده به صورت گسترده و نظام یافته تر به جامعه الغا می شد؛ غافل از اینکه هست فرقی در میان بی منتهی و قیاس مع الفارق است؛ زیرا :
زمان حاکمیت مولی الموحدین با ویژگی هایی تاریخی و اجتماعی که همه می دانیم ( چهار سال و نیم ) با زمان ما و حاکمیت پسا انقلاب ( قریب به چهل و پنج سال ) قابل مشابه سازی نیست؛
علی ( ع ) به عناصر قدرت طلب و ثروت اندوز و فاسد در حکومت خود فرصت جولان دادن و گستراندن شبکه فاسد خود را نمیداد و در عرصه عمومی با آنان برخورد می کرد و یا آنان را توبیخ می کرد و هرگز نمی پذیرفت ظالمان و دست اندازان به بیت المال را در اداره امور عمومی به یاری بگیرد؛
ادعای او در حکومت کوتاهش این بود که : ” ما أصْبَحَ بِاْلکُوفَةِ أحَدٌ الاّ ناعِماً، إنَّ أدْناهُمْ مَنْزِلَةً لَیَأکُلُ مِنَ البُرِّ وَ یَجْلِسُ فی الظِّلِّ وَ یَشْرَبَ مِنْ ماءِ الفُراتِ ” یعنی ” همه مردم کوفه از رفاه برخوردار گردیدند؛ چون پایین ترین آنها ( فقیرترین افراد جامعه ) نان گندم می خورد و سرپناه مناسب دارد و از آب سالم فرات می نوشد” و چنین ادعایی از ما و زمان طولانی که برای تأمین معیشت ضعفای جامعه داشته ایم بعید است. پذيرش حکومت از سوی او به خاطر اين بود كه ” نشانه هاى محو شده دين را بازگرداند و بر پا سازد و اصلاحات را در شهرها آشكار كند، تا بندگان ستم ديده از ظلم ظالمان ايمن گردند و حدود و قوانين تعطيل شده خداوند اقامه و اجرا شود ” و در هر چهار مورد در حکومت کوتاهش چنان موفق شد که تجلی تام عدالت در طول تاریخ شد و با رویکردی که ما عدددر پیش گرفته ایم ماندگاریمان و الگو شدن همانند او برای نسل امروز و فردا جای چند و چون بسیار دارد مگر آنکه در زمره ” مَنْ سَلَكَ الطَّرِيقَ الْوَاضِحَ وَرَدَ الْمَاءَ ” در آییم و به ” مَنْ خَالَفَ وَقَعَ فِي التیه ” اندیشه کنیم و از معصوم برای توجیه عملکردهای ناکارآمد خود هزینه نکنبم.
مجتبی امیری
هیات علمی دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران